Warning: Invalid argument supplied for foreach() in /home/trady/domains/uprawiamwlasnejedzenie.pl/public_html/wp-content/themes/atelier/swift-framework/content/sf-post-formats.php on line 89
Nagietek lekarski (Calendula officinalis L.) – gatunek rośliny jednorocznej należącej do rodziny astrowatych (Asteraceae Dumort). Obejmuje około 20 gatunków
Inne nazwy:
- pazurki (Mazowsze)
- miesięcznica (Wlkp.)
- paznokietki (krakowskie)
Historia:
- Pierwsze wzmianki o zastosowaniu nagietka w medycynie pogodzą z XII w.
- Najprawdopodobniej pochodzi z terenów śródziemnomorskich albo Iranu, (spotykany jest tam na stanowiskach naturalnych).
- W przeszłości liście nagietka były wykorzystywane jako warzywo.
- Kwiaty nagietka wykorzystuje się do produkcji barwnika stosowanego w przemyśle spożywczym (barwienie margaryn i żółtych serów).
- Polsce spotyka się uprawy nagietka jak i formę dziczejąca (efemerofit).
Dawniej wierzono, iż nagietek posiada właściwości magiczne.
- Wysuszone płatki rozsypywano pod łóżkiem czy wkładano pod poduszki w płóciennym woreczku, w celu uspokajania snu.
- Pomarańczowy woreczek wypełniony nagietkiem, noszony na wysokości splotu słonecznego miał odpędzać lęki, zwidy i strachy.
- Kwiat nagietka pozwala przewidzieć pogodę. Jeżeli rano (przed godziną 9:00) płatki nagietka są rozchylone i ułożone równolegle do ziemi to w tym dniu nie będzie deszczu.
- W recepturze na zatrucia z roku 1150 autorstwa Hildegardy z Bingen możemy przeczytać „(…) kto by zjadł truciznę, albo gdy kogoś chciano otruć, niech zaparzy nagietka w wodzie, wyciśnie go i ciepły położy na żołądek. Nagietek truciznę rozrzedzi i wypędzi z wnętrzności. Potem niech chory zagotuje wino i wrzuci doń trochę nagietka, a to znowu zagotuje i wypije. W ten sposób z jego ciała wyjdzie wszystko, co było trucizną, albo przez nos, albo w ślinie wykasłanej i wyplutej.”
Uprawa
- Nagietek w Polsce uprawiany jest jako roślina jednoroczna, poprzez siew nasiona nagietka(kliknij) pod koniec marca, początek kwietnia. Sposób siewu to zasypywanie nasion ziemią na grubość 1 – 1,5 cm.
- W uprawach ogrodowych zazwyczaj sam się rozsiewa.
- Nie ma specjalnych wymagań, co do gleby.
- Charakteryzuje się długim okresem kwitnięcia.
ZASTOSOWANIE
Zewnętrznie
Podstawowe związki czynne nie rozpuszczają się w wodzie, w związku z czym stosuje się zazwyczaj alkoholowe i olejowe wyciągi z kwiatów nagietka.
Stosuje się je w:
- różnych uszkodzeniach skóry (kontuzje, rany, wrzody, stłuczenia i obtarcia naskórka),
- w owrzodzeniach żylakowych,
- zapaleniu skóry,
- żylakach odbytu,
- oparzeniach,
- ranach pooperacyjnych,
- odmrożeniach,
- wysypkach skórnych
- stosuje się również na błony śluzowe jako środek przeciwzapalny i bakteriobójczy,
- przeciw rzęsistkom (irygacje i tampony),
- nawet we wczesnych stanach nowotworowych w porozumieniu z onkologiem.
Ze względu na właściwości przeciwzapalne i bakteriobójcze nagietek lekarski znalazł zastosowanie także przy leczeniu:
- stanów zapalnych spojówek
- przemęczeniu oczu (jest składnikiem niektórych kropli do oczu).
Zapobiega nadmiernemu wysuszeniu i łagodzeniu podrażnień narządu wzroku.
Wewnętrznie
Zaleca się przetwory z nagietka w:
- nieżycie żołądka i jelit, a zwłaszcza w przewlekłym i opornym na inne leki wrzodzie żołądka i dwunastnicy – we wrzodziejących zapaleniu jelita grubego
- w stanach zapalnych dróg żółciowych spowodowanych infekcją,
- w niedomaganiu wątroby i upośledzeniu jej czynności po przebytym wirusowym zapaleniu lub uszkodzeniu przez trujące związki (np. toksyny grzybów).
Pomocniczo i w skojarzeniu z innymi lekami podaje się je w:
- nieoperacyjnych postaciach raka żołądka,
- stanach przednowotworowych w przewodzie pokarmowym (np. długo utrzymującym się zapaleniu błon śluzowych, owrzodzeniu z krwawieniami, braku poprawy po innych lekach) itp.
Dobre wyniki osiąga się w:
- zaburzeniach miesiączkowania połączonych z bólem,
- ogólnym osłabieniem,
- zawrotami głowy,
- w dolegliwościach okresu przekwitania (klimakterium).
Należy jednak pamiętać, że w niektórych z wymienionych chorób konieczna jest stała opieka lekarska i okresowe kontrole postępów leczenia.
Badania naukowe upoważniają, by zalecać nagietek, w połączeniu z innymi ziołami, do stosowania w:
- ogólnym ubytku sił i odporności
- na zakażenia bakteryjne i wirusowe
- w przewlekłych i nie poddających się innym lekom dolegliwościach różnych narządów wewnętrznych, w tym także serca.
Kosmetyka – nagietek stosowany jest w:
- kremach gojących dłonie z powodu odmrożenia lub oparzenia.
- maseczkach,
- mleczkach,
- kremach,
- pastach,
- szamponach
w olejkach na:
- cerę suchą,
- łuszczącą się
- skłonną do infekcji,
- zaczerwienienia
- pękania.
kuchnia – nagietka można dodawać np do:
- do jajecznicy
- sufletów
- ciastek
- do zup
- sosów
- makaronów
- do barwienia ryżu
- można nim ozdabiać potrawy.
- zastępuje szafran
Sugestia: Środkowe części ich kwiatów, gdzie jest dużo pyłku, lepiej usuwać, ponieważ mogą wywoływać uczulenia
Przepisy kulinarne
Nalewka z nagietka
pomaga w stanach ogólnego wyczerpania i osłabienia, także w sytuacjach stresowych.
-
50 g kwiatów nagietka (najlepiej same płatki)
- 1/2 litra wódki 40 proc.
- Płatki wkladamy do słoja
- zalewamy alkoholem,
- szczelnie zamkamy
- zostawiamy na dwa tygodnie w ciepłym, ciemnym miejscu,
- co pewien czas wstrząsamy
- zawartość przecedzamy przez płótno, wyciskamy
- filtrujemy przy pomocy papierowego filtra do kawy.
Ciasteczka nagietkowe
- 350 g mąki tortowej
- 80 g masła
- 180 g cukru pudru
- 2 łyżki nalewki nagietkowej
- 2 łyżki suszonych płatków nagietka
- 1 jajko
- 1 żółtko
- mąkę przesiewamy do miski
- dodajemy masło,cukier puder, jajko, żółtko i nalewkę.
- zagniatamy kruche ciasto
- w trakcie zagniatania dodajemy płatki nagietka.
- gotowe ciasto owijamy folią
- wkładamy do lodówki na pół godziny.
- po schłodzeniu wałkujemy ciasto na grubość około 3-4 mm,
- podsypując delikatnie mąką.
- foremką wykrawamy dowolny kształt
- układamy ciasteczka na blaszce wyłożonej papierem do pieczenia.
- pieczemy w temperaturze 180’C około 10-12 minut.
Sałatka z nagietkiem
-
1 mały ogórek gruntowy, obrany i pokrojony w plastry
-
garść rukoli
-
2 łyżki posiekanego szczypiorku
-
1 łyżka miodu akacjowego
-
1 kwiat nagietka
- 2 plastry koziego sera pleśniowego, pokruszonego na małe kawałki
- rukolę ułożyć na talerzu
- przykryć plastrami ogórka
- polać ogórka miodem.
- dosypać resztą składników.
Muffiny z serem i nagietkiem
- 2 łyżki płatków nagietka (z 4-5 dużych kwiatów )
- 115 g masła
- 1 mała cebula
- 150 ml mleka
- 2 jajka
- 250 g mąki
- 1 łyżeczka proszku do pieczenia
- 1/2 łyżeczki sody oczyszczonej
- 30 g sera
- duża szczypta soli
- małą cebulę pokroić w drobną kostkę.
- na patelni rozpuścić masło
- przesmażyć cebulę przez 10 minut.
- gdy cebula będzie miękka i złota, patelnię zdjąć z ognia,
- dodać płatki nagietka,
- wymieszać.
- dodać mleko.
- w misce wymieszać mąkę, proszek do pieczenia, sodę oczyszczoną i sól.
- dodać starty ser.
- do sypkich składników wlać roztopione masło z mlekiem,
- dodać rozmącone jajka
- szybko wymieszać
- powstałą masę przełożyć do foremki na muffinki wyłożonej papierkami do pieczenia.
- piec w piekarniku rozgrzanym do 170 st.C przez 20-25 minut.
Przykładowe przepisy kosmetyczne
Prosty napar z nagietka
Zastosowanie
- 1 łyżka kwiatków nagietka
- 1 szklanka wrząteku
- kwiatki nagietka zalej wrzątkiem.
- przykryj i odstaw na ok. 15- 20 min.
- przecedź przez sitko/gazę.
Sposób użycia/zastosowanie
- Pić 3 razy dziennie,
- na godzinę przed posiłkiem
- lub zewnętrznie używaj do przemywania.
- okłady na chore i zmęczone oczy
- płukanka do włosów
- tonik do przemywania twarzy
- naparem z nagietka można również płukać włosy (działa wzmacniająco i regenerująco).
- działa on na włosy przeciwłupieżowo i łagodzi podrażnienia skóry głowy
Podstawowa oliwka nagietkowa
- garść świeżych płatków nagietka
- oliwa lub olej (arganowy, migdałowy lub ekologiczny słonecznikowy)
- słoik
- płatki wkładamy do słoika (powinien zajmować ok.1/3 słoika),
- zalewamy , tak aby wypełnić cały słoik.
- odstawiamy w ciepłe, słoneczne miejsce na 14 dni,
- raz dziennie mieszamy.
- jeżeli jest zimno możemy wkładać słoik raz na jakiś czas do ciepłej wody.
- po dwóch tygodniach przecedzamy płyn przez gazę
Zastosowanie
- na rozstępy
- łuszczącą się skórę.
- na łuszczycę
- blizny.
- nawilża i koi.
- do masażu (np. ud, brzucha, ramion)
- do smarowania całego ciała.
- do pielęgnacji niemowląt (działa antybakteryjnie i przeciwzapalnie).
- regenerująco na zniszczone końcówki włosów
Leczniczy olejek nagietkowy z propolisem i lawendą
- ½ szklanki oleju nagietkowego wlej do słoiczka,
- 20 kropel propolisu (macerat spirytusowy)
- 20 krople olejku lawendowego
- Olej nagietkowy wlewamy do słoika
- dodajemy olejek lawendowy i propolis
- Mieszamy i odstawiamy na 14 dni
- Od czasu do czasu wstrząsamy słoiczkiem.
Zastosowanie
- kojące
- lecznicze
- na bolące mięśnie
- na zadrapania
- ukąszeń owadów
- na wysypki
- rozstępy
- otarcia naskórka,
- siniaki
- podrażnienia skóry
0